نام بندر چابهار حتما به گوشتان خورده است. نام چابهار با تصور کشتیهای غولپیکر و سواحل تجاری همراه میشود. موقعیت برجسته این بندر، در اخبار و رسانهها، آن را به سوژهای خبری تبدیل میکند و کمتر کسی درباره منطقه آزاد تجاری چابهار نشنیده است؛ اما در کنار تمام ویژگیهای برجسته تجاری و صنعتی، این منطقه از جنوب ایران، دیدنیهای بکر و چشمنوازی دارد.
سواحل چابهار با تنوع بالا در شکل ظاهری و فرسایشی آن، زیباترین و پاکیزهترین سواحل جنوبی ایران هستند. این منطقه از ایران با وجود تمام محرومیتهایی که دارد، دربردارنده ظرفیتهای بکر گردشگری است. نمونههای این جذابیتها، هیچ کجای دیگر ایران وجود ندارد و تنها در خارج از مرزها میتوان نمونههای آن را یافت.
معرفی چابهار:
بندر چابهار جنوبیترین شهر استان سیستان و بلوچستان و در جنوب شرقی ایران است. این بندر در کرانههای دریای عمان قرار دارد. چابهار بهدلیل ارتباط از طریق دریای عمان با اقیانوس هند، بهعنوان تنها بندر اقیانوسی ایران شناخته میشود و از این جهت، موقعیت ویژه جهانی دارد. این بندر از شمال با شهرستان نیکشهر، از غرب با استان هرمزگان و از شرق با کشور پاکستان همسایه است. بندر گواتر در شرقیترین نقطه چابهار، نقطه صفر مرزی محسوب میشود.
شاید کمتر کسی باور کند که این منطقه صنعتی و راهبردی از زیباترین نقاط گردشگری در جنوب ایران است. «سواحل مکران» در کرانه دریای عمان در چابهار، بکرترین و تمیزترین سواحل جنوبی کشور هستند. روستاهای این کرانه ساحلی زیباییهای اعجابانگیزی دارند. تنوع سواحل صخرهای، شنی و ماسهای، گردشگران زیادی را به این منطقه جذب میکند.
آب و هوای چابهار
بارزترین ویژگی اقلیم بندر چابهار، اختلاف پایین بیشینه و کمینه دمای این بندر در طول سال است. در حقیقت این بندر در بیشتر اوقات سال معتدل است و تابستان آن، از تهران خنکتر است. قرار داشتن بندر چابهار در کرانههای دریای عمان و وزش بادهای اقیانوسی از سمت دریا، رطوبت هوا را در این بندر بالا میبرد و آنچه در تابستان سکونت و سفر به این بندر را برای غیر بومیان سخت میکند، شرجی هوا است. اما چابهار خنکترین بندر جنوبی ایران است.
در فصل های سرد سال، اعتدال در چابهار پابرجا است و متوسط دمای هوا در فصول سرد به مثبت ۱۹ در جه سانتیگراد میرسد، که تفاوت کمی با دما در فصل گرم سال دارد. بنابراین میتوان نتیجه گرفت، این بندر در طول سال از آب و هوایی معتدل با تغییرات دمایی کم، برخوردار است.
برخلاف تصور به وجود آمده، بهترین زمان سفربه چابهار، منحصر به فصول سرد سال و ایام نوروز نیست.
جشنواره بین المللی فیلم، موسیقی و لباس های محلی، از دیگر رویدادهای جذاب برای گردشگران است، که در ۶ ماهه اول سال برپا میشوند. اگر از علاقهمندان ورزشهای آبی، بهخصوص موجسواری هستید، ارتفاع موجهای دریا در چابهار، از اواخر مرداد تا اواخر شهریور، به چهار متر میرسد و بهترین شرایط را برای علاقهمندان موجسواری ایجاد میکند.
هوای بهاری و خنک ۶ ماهه دوم سال، برای بازدید از دیدنیهای بندر چابهار، بسیار مطلوب و مناسب است؛ اما ایام نوروز این بندر بسیار شلوغ میشود و برای بهره بردن از همه ظرفیتهای گردشگری این شهر زیبا، فرصت کمتری خواهید داشت.
دیدنی های چابهار
بندر چابهار بیشتر بهدلیل موقعیت ویژه تجاری و بندرگاهیاش شناخته میشود و کمتر به جاهای دیدنی چابهار پرداخته میشود؛ اما این گوشه از سیستان و بلوچستان، با وجود تمام محرومیتها، جاذبههایی بسیار زیبا و تحسین برانگیز دارد. گردشگران زیادی در طول سال از این منطقه دیدن میکنند و از ظرفیتهای بالای طبیعی و تاریخی آن، لذت میبرند.
جاذبه های طبیعی و فرهنگی چابهار
سواحل مکران، منطقهای گسترده و وسیع در کرانه دریای عمان است، که در ایران بین استانهای سیستان و بلوچستان و هرمزگان تقسیم شده و بخش بزرگتر آن در اختیار سیستانوبلوچستان است. بندر چابهار با برجستهترین دیدنیهای طبیعی در جنوب ایران، در امتداد این خط ساحلی قرار دارد. در طول سواحل مکران جاذبهها و شگفتیهای بینظیری به چشم میخورند.
از غرب چابهار در روستای «درک» و «ساحل نورانی تنگ» تا منتهیالیه جنوب شرق ایران و شرق چابهار، در نقطه مرزی در «خلیج گواتر»، سواحل زیبا و پدیدههای طبیعی جذاب، وجود دارند.
در سواحل روستای درک، کویر به دریا میرسد. این خطه از سواحل جنوبی ایران، تمیزترین ساحل سراسر جنوب است و هیچ آلایندهای در کرانه های این منطقه وجود ندارد. انواع سواحل ماسهای، صخرهای، مرجانی و شنی در این گستره به چشم میخورند. اگر از روستای درک در جهت شرق حرکت کنید، به روستای تنگ خواهید رسید که سواحل نورانی آن، معروف هستند.
ساحل این روستا با نام ساحل شبتاب، بین گردشگران شناخته میشود. این کرانه نیز ساختاری شبیه به ساحل روستای درک دارد. اگر در شب، نقطهای تاریک در حوالی این روستا را انتخاب کنید و به تماشا بنشینید، بهخصوص در شبهای طولانی پاییز و زمستان، حرکت ذرات شفاف آبی رنگ را سوار بر موجها خواهید دید. فیتوپلانکتونها که با چشم بهخوبی دیده نمیشوند، با جدا شدن از دریا و افتادن روی ماسههای ساحل، کرانه دریا را درخشان و نورانی میکنند، اما عمر طولانی ندارند. اگر خوش شانس باشید و کمی به انتظار بنشنید، یکی از بهیادماندنیترین تصاویر را خواهید دید.
گل فشانهای طبیعی چابهار در ۹۵ کیلومتری بندر کنارک و نرسیده به روستای تنگ، قرار گرفتهاند. از میان این گل فشانها تنها یکی فعال است و باقی چند سالی است که غیر فعال هستند. از دهانه گل فشان فعال، هر چند دقیقه یک بار، گل فوران میکند و از تپه جاری میشود. تماشای این پدیده طبیعی برای بسیاری افراد، هیجانانگیز است.
یکی از زیباترین دیدنیهای نزدیک چابهار، ساحل و خلیج صیادی «پزم تیاب» است، که به واسطه ساحل صخرهای زیبا و بکرش شناخته میشود. تماشای غروب دریا و قایقهای رنگارنگ، بر فراز ساحل صخرهای، اوقات دلپذیری برایتان میسازد.
ساحل تیس در ۱۰ کیلومتری شمال غرب چابهار، با شیب ملایم و عمق مناسب در کرانه ساحلی، فضای مناسبی برای شنا و آبتنی ایجاد کرده است. در اطرف این منطقه که قدمتی تاریخی دارد، بناهای قدیمی به چشم میخورند. «پارک ساحلی تیس» نیز، در نزدیکی ساحل، امکانات مناسبی برای گذراندن یک روز سرشار از تفریحات آبی دارد. در سواحل تیس، انواع وسایل و تفریحات آبی مانند قایق و جت اسکی، موجود است.
غارهای بان مسیتی مجموعهای از سه غار است، که تنها یکی از آنها طبیعی است. این غارها در پنج کیلومتری شمال غربی روستای تیس و در دامنه کوه «شهبازبند»، قرار گرفتهاند. در غار طبیعی اصلی، یک آرامگاه گچی کوچک وجود دارد، که هیچ سنگنوشته یا لوحی روی آن موجود نیست.
برخی دیگر از جاذبه های طبیعی چابهار عبارتند از: منطقه حفاظت شده گاندو، در روستای باهو کلات، کوههای مریخی یا کوههای مینیاتوری، ساحل بریس، تفرجگاه ساحلی دریا کوچک.
جاذبه های تاریخی چابهار
قلعه پیروز گت، مسجد جامع تیس، آرامگاه سید غلام رسول، قلعه پرتغالیهای چابهار، گورستان جن، موزه محلی چابهار.
بازارها و مراکز خرید چابهار
از دلایل محبوبیت چابهار و یکی از جذابیتهای سفر به این شهر، بازارها و مراکز خریدی هستند که اجناسی بسیار خوب و ارزان را به مشتریها ارائه میدهند. از مهمترین مراکز خرید چابهار میتوان پردیس، صدف، ابریشم، صلحیار، فردوس و تیس که در غرب چابهار قرار گرفتهاند را نام برد.
در هر کدام از این بازارها میتوانید اجناسی بسیار خاص و جالب از جمله اجناس چینی، لوازم خانگی، آرایشی و بهداشتی، کیف و کفش و پوشاک، جواهرات، صنایع دستی، و سوغات خاص سیستان و بلوچستان را تهیه کنید.
دکه بازار یا بازار سنتی چابهار، از دیدنیهای جالب چابهار است. این بازار علاوهبر خرید، ارزش بازدید برای آشنایی با صنایع دستی و فرهنگ بومیها و زندگی روزانهی آنها را نیز دارد. در این بازار، هر چیزی برای خرید پیدا میشود.
سوغات و صنایع دستی چابهار
محصولات و صنایع دستی چابهار برای سوغات به دو دسته تقسیم میشوند. دسته اول خوراکیها و محصولات دریایی منطقه، شمل ماهیها و میگوهای معروف جنوب هستند و از انواع آنها میتوان به ماهی قباد، سنگسر، سرخو، حلوا سفید، هامور، شوریده، شیرماهی و ارهماهی اشاره کرد. شیرینی لندو نیز از مهمترین سوغاتهای محلی چابهار است.
دسته دوم و ماندگار از سوغات چابهار، هنر و صنایع دستی مردمان این خطه است. از برجستهترین هنرهای دستی در چابهار هنر «سوزن دوزی» است، که صنعتی برجسته در چابهار به شمار میرود. این هنر در چابهار با دیگر نمونههای سایر استان ها تفاوت دارد و به «بلوچی دوزی» معروف است. در مناطقی که درختان زینتی نخل، انبوه هستند، «حصیر بافی» رواج دارد و از مهمترین محصولات آن میتوان سبدهای خمرهای(کپاد) و گلدان را نام برد. بخشی از این تولیدات صادر میشوند.
«سکه دوزی» از متداولترین صنایع دستی چابهار است و قیمت بسیار مناسبی دارد. مورد استفاده بیشتر این محصولات در زینت دادن به شتر، برای جشنها، عروسیها و مراسم مختلف است. «چادر بافی» با موی بز، روی دار قالی، برای مصرف عشایر انجام میشود. زنان چادر نشین به «گلیم بافی»، «زری دوزی» و «گلدوزی»، مشغول هستند. تابلوهای معرق صدف و وسایل تزئینی دریایی با استفاده از سنگ و صدف دریا نیز، از صنایع دستی زیبای چابهار است.
غذاهای محلی چابهار
در سفر به چابهار، تجربه چشیدن طعم غذاهای این بندر برایتان ماندگار خواهد شد. غذاهای دریایی و پر ادویه این خطه، عطر و بوی بینظیری دارند.
بت ماش از معروفترین غذاهای چابهار است، که با سبزیهای محلی طبخ میشود و شبیه دمپختک است. این غذا بسیار مقوی است.
تباهگ غذای بسیار لذیذی است، که برای پخت آن گوشت خشک شده و نمک سود شده را در آب و نمک میپزند و در آب گوشت برنج را دم میکنند. «تخلان» دیگر غذای محلی این بندر، با گندم و دنبه گوسفند یا بره طبخ میشود و ارزش غذایی بالایی دارد. رستورانهای کوچک و محلی هم این غذا را سرو میکنند.
تنورچه از بهترین و مجلسیترین غذاهای چابهار است، که برای طبخ آن، شکم گوسفند را خالی و تمیز میکنند، سپس میدوزند و در تنور میپزند. ادویههای جنوبی، طعم فوقالعادهای به این غذا میدهد. تنورچه با برنج سرو میشود.
اگر از طعم غذاهای اصیل جنوبی لذت میبرید، «کراهی میگو» را در چابهار، حتما امتحان کنید. این غذا با میگو، پیاز فراوان، گشنیز و ادویههای جنوبی پخته میشود و بسیار لذیذ است. پلو زعفرانی، دیگر غذای رسمی مردمان چابهار، از هندوستان به این بندر رسیده است. این غذا با برنج، مرغ، زعفران، زیره، میخک، فلفل دلمهای، پیاز، سیر و ادویه فراوان، تهیه میشود.
خوراک خرما و کنک غذاهای محلی بندر چابهار با خرما هستند، که اولی با برنج، خرما و حبوبات پخته میشود و کنک نوعی حلوا است.
فرهنگ و آداب و رسوم مردم چابهار
بندر چابهار محل زندگی مردمان بلوچ است و مردم این خطه به زبان بلوچی مکرانی سخن میگویند. اهالی این خطه، مسلمانان اهل تسنن هستند. در سرشماری سال ۱۳۹۵ جمعیت چابهار نزدیک به ۱۰۷ هزار نفر برآورد شده است.
اقامت در چابهار
در سالهای اخیر در بندر چابهار، هتلها و اقامتگاههای بومی و محلی ساخته شدهاند و بهدلیل استقبال روزافزون گردشگران از این بندر معتدل، هتلها و اقامتگاههای قدیمی نیز، بازسازی شدهاند. هتل های چابهار امکانات مناسبی برای اقامت و استراحت دارند و مکانهای روستایی و بومگردی نیز، فرصت مناسبی برای آشنایی هرچه بیشتر با فرهنگ مردم این خطه را فراهم میکند.
هتل لیپار چابهار با چهار ستاره، در منطقه آزاد صنعتی-تجاری قرار دارد. این هتل از سال ۱۳۸۶ شروع به فعالیت کرده است و با امکانات خوب و فضایی عالی، دسترسی مناسبی به مراکز خرید اصلی و ساحل بکر و زیبای چابهار دارد.
هتل فردوس نیز در منطقه آزاد صنعتی-تجاری با چهار ستاره، در نزدیکی مراکز خرید و ساحل است. این هتل در سال ۱۳۹۵ افتتاح شد. «هتل شاهان» در بهمن ماه سال ۱۳۹۶ به بهرهبرداری رسید و با تجهیزات رفاهی و تفریحی مانند رستوران بزرگ و استخر، امکانات مناسبی را به مسافران عرضه میکند. این هتل در خیابان امام خمینی، خیابان مولوی، جنب اداره پست، قرار گرفته است.
هتل لاله با چهار ستاره، از هتلهای قدیمی چابهار است و در انتهای بلوار امام خمینی، مقابل پارک الغدیر قرار دارد. این هتل در سال ۱۳۸۶ افتتاح و در سال ۱۳۹۷ بازسازی کامل شد. هتل آذین هتل سه ستاره بندر چابهار است. این هتل در بلوار قدس، اسکله شهید بهشتی، ساختمان اداری جدید، قرار دارد و از سال ۱۳۹۶ شروع به فعالیت کرده است.
هتل سپیده با دو ستاره، در خیابان فردوسی، جنب ساختمان هواپیمایی، از قدیمیترین اقامتگاههای چابهار است. این هتل از سال ۱۳۷۶ آغاز به کار کرده و در سال ۱۳۹۰ بهصورت کامل بازسازی شده است.
اقامتگاه بومگردی در بلوچ، در ۲۰ کیلومتری شهر چابهار و منطقه آزاد تجاری قرار گرفته است. امکان طبخ غذا روی آتش، در باغ زیبای این اقامتگاه، وجود دارد. این باغ از بهترین اقامتگاه های محلی اطراف چابهار است.
اقامتگاه بومگردی کلبه ساحلی گواتر در بندر گواتر، محیطی بسیار سنتی، محلی و بومی، برای علاقهمندان دارد و اقامت همراه با صبحانه را به گردشگران عرضه میکند. اگر تمایل به اقامت در این اقامتگاه محلی دارید، میتوانید با هماهنگی قبلی، از کنسرتهای موسیقی محلی و برنامههای بومی و سنتی مطلع شوید.
اقامتگاه بومگردی شجره در روستای باهو کلات، با ارائه صبحانه و شام و بازدید رایگان از تمساح گاندو، برای بسیاری از گردشگران جالب توجه است. در این اقامتگاه میتوانید به تمساح گاندو غذا هم بدهید.
رستوران های چابهار
رستوران ها و کافه های چابهار در فضاهای ساحلی، روستایی، محلی و سنتی، اوقات خوشی را برایتان ایجاد میکنند. بعضی از این مکانها بهدلیل نزدیکی به مراکز خرید، نقاطی دنج برای استراحت و صرف غذا، پس از پیادهروی طولانی و خرید هستند.
از بهترین و محبوبترین رستورانهای بندر چابهار، رستوران بلوچ است، که انواع غذاهای سنتی و محلی چابهار را با کیفیت بالا عرضه میکند. از برجستهترین ویژگیهای غذاهای این رستوران، استفاده از ادویههای خاص چابهار در طبخ این غذاها است. این رستوران در بلوار امام چابهار و روبهروی پمپ بنزین قرار دارد.
رستوران مکران با بیش از ۵۰ سال سابقه فعالیت و دارا بودن امکاناتی نظیر فست فود، کافی شاپ، سفره خانه سنتی و مجتمع پذیرایی، میزبان گردشگران و مسافران و مردم چابهار است. ماهی کنجدی غذای ویژه این رستوران است. این مجموعه در انتهای بلوار امام خمینی، جنب هتل لاله قرار دارد. رستوران خلیج و رستوران براسان به معنی برادران، از رستوران های محبوب در چابهار هستند. رستوران خلیج فضایی سنتی دارد و در انتهای بلوار دریا قرار گرفته است. رستوران براسان در پلاژ ساحلی قرار دارد. «کرایی» غذای معروف و محبوب رستوران براسان است، که با گوشت قرمز و مرغ و ادویههای خاص چابهار تهیه میشود.
اگر از آن دست افرادی هستید که در سفر به نقاط مختلف، بهدنبال کباب اعلای ایرانی میگردید، در سفر به چابهار، حتما به «رستوران تهرانی» سر بزنید. این رستوران کباب تازه و با کیفیتی به شما عرضه میکند. این رستوران در بلوار امام خمینی و مقابل مرکز بهداشت قرار گرفته است.
حملونقل عمومی در چابهار
در چابهار، تاکسیهای خطی، بیسیم و اینترنتی در خدمت شما هستند. برای صرفهجویی در هزینهها، سیستم اتوبوسرانی درون شهری چابهار، بهترین گزینهی پیش روی مسافران و گردشگران است.
راهنمای سفر به چابهار
برای سفر به چابهار گزینههای متفاوتی پیش رو دارید. با توجه به طولانی بودن فاصله این بندر با بیشتر شهرهای کشور، در صورت امکان، بهترین گزینه سفر هوایی است؛ اما اگر از طرفداران سفرهای زمینی با گشت و گذارهای طولانی هستید، میتوانید این مسافت را با اتوبوس یا وسیله شخصی نیز، طی کنید.
سفر هوایی به چابهار
در حال حاضر فرودگاه چابهار، فرودگاهی کوچک در شهر کنارک است، که در ۵۲ کیلومتری این بندر قرار دارد. از این فرودگاه پروازهایی به شهرهای تهران، زاهدان، مشهد و بندر عباس انجام میشود. بهدلیل فضای کوچک و امکانات محدود این فرودگاه، برنامه ساخت و تجهیز فرودگاه بین المللی چابهار، در منطقه آزاد تجاری-صنعتی، در دستور کار است.
بیشتر پروازهای تهران به چابهار غیر مستقیم هستند و در فرودگاههای زاهدان و بندر عباس توقف دارند. پرواز مستقیم تهران به چابهار یک ساعت و ۴۵ دقیقه زمان میبرد و مدت پروازهای غیر مستقیم تا سه ساعت و نیم هم میرسد. پرواز تهران-چابهار، دورترین پرواز داخلی ایران است.
سفر زمینی به چابهار
اگر قصد دارید با وسیله نقلیه شخصی به بندر چابهار سفر کنید، با توجه به قرار گرفتن این بندر در منتهی الیهجنوب شرقی ایران، راه زیادی پیش رو دارید. فاصله تهران تا چابهار ۱۸۰۰ کیلومتر است و از استانهای قم، اصفهان، یزد و کرمان میگذرد و به سیستان و بلوچستان میرسد. اگر ساکن شهرهای شمال شرقی و مشهد هستید، با گذشتن از استانهای خراسان شمالی٬ رضوی و جنوبی و وارد شدن به سیستان و بلوچستان، به جنوبیترین نقطه این استان بروید.
مسیر رسیدن به بندر چابهار از استانهای شمالی و شمال غربی، از تهران میگذرد. پس اگر ساکن این مناطق هستید، ابتدا به تهران بیایید و سپس راه خود را بهسمت سیستان و بلوچستان ادامه دهید. استانهای جنوبی ایران از طریق جاده ساحلی در کرانه خلیج فارس به چابهار میرسد. مسیر رسیدن به چابهار از شیراز نیز از طریق استان هرمزگان و شهر بندر عباس است.
مسیر زمینی به بندر چابهار بسیار طولانی است؛ اما اگر از آن دسته افرادی هستید که از این دست سفرها لذت میبرید، این مسیرطولانی، تجربههای تکرار نشدنی از مناطقی بکر، برایتان خواهد داشت. پس بار سفر ببندید و برای بازدید از زیباترین نقاط جنوبی ایران، آماده شوید.
سفر به چابهار با قطار
مسیر مستقیم ریلی به شهر چابهار وجود ندارد؛ اما میتوانید با قطار تا کرمان یا بندرعباس بروید و ادامه مسیر را بهصورت جادهای طی کنید. خط ریلی زاهدان-بم-کرمان و چابهار-زاهدان-مشهد، در برنامههای آتی احداث و توسعه خطوط ریلی شرق و جنوب شرقی، قرار دارند. راهاندازی این خطوط، تحولی عظیم در سیستم حمل و نقل و دسترسی به این منطقه، ایجاد میکند.
سفر به چابهار با اتوبوس
از پایانه جنوب تهران و مراکز اصلی شهرهای اصفهان، شیراز، تبریز و مشهد، به بندر چابهار اتوبوس تردد میکند. از تهران هر روز صبح به این بندر اتوبوس اعزام میشود.